Handleiding

In deze handleiding komen de volgende vragen aan bod:

1. Wat is de cao-kijker?
2. Hoe werkt de cao-kijker? (beknopte handleiding)
3. Welke organisatie zit achter de cao-kijker?
4. Voor wie is de cao-kijker bedoeld?
5. Wat is een cao?
6. Wat is een cao-loonstijging?
7. Wat is loonkostenstijging?
8. Wat is inflatie?
9. Verklarende woordenlijst

Cao-kijker is dé informatiebron over recente cao-ontwikkelingen.

Bij de cao-kijker draait alles om recente cao-akkoorden (of eindboden of onderhandelaarsakkoorden). Omdat de nadruk ligt op actualiteit, verschijnen de cao-akkoorden zo snel mogelijk na bekendmaking in de cao-kijker. Meestal moet de ledenraadpleging dan nog plaatsvinden. Vermelding van cao-akkoorden is dan ook onder voorbehoud van goedkeuring van de achterban. Als leden niet instemmen met het bereikte cao-akkoord, wordt het akkoord verwijderd uit de cao-kijker. Hierdoor daalt het weergegeven aantal akkoorden (en werknemers met een nieuwe cao).
De grootste cao-akkoorden komen terecht op de openingspagina, alle cao-akkoorden staan in het tabblad ‘Recente akkoorden’.
Per akkoord wordt de looptijd, afsluitdatum, contractloonstijging en enkele trefwoorden weergegeven. In principe worden alle akkoorden vermeld die in Nederland tot stand komen, tenzij betrokken partijen daar bezwaar tegen maken (en bijv. pas vermelding wensen ná achterbanraadpleging).

Naast cao-akkoorden biedt de cao-kijker een beknopte samenvatting van het cao-seizoen 2017 (zie de vier cirkels), bestaande uit de volgende informatie:

• Aantal akkoorden: geeft antwoord op de vraag hoeveel akkoorden in dit cao-seizoen tot stand zijn gekomen.
• Gemiddelde contractloonstijging op twaalfmaandsbasis: geeft antwoord op de vraag wat de trend is in contractloonafspraken in dit cao-seizoen.
• Aandeel duurzame inzetbaarheid: geeft antwoord op de vraag hoeveel akkoorden in dit cao-seizoen een afspraak kennen over duurzame inzetbaarheid.
• Aandeel flexibiliteit werkgever: geeft antwoord op de vraag hoeveel akkoorden in dit cao-seizoen een afspraak kennen over flexibiliteit werkgever.

Cao-kijker is dé informatiebron over recente cao-ontwikkelingen. Links in het scherm staat een menu met de volgende keuzes:

• Overzicht: Er verschijnen 6 blokken in beeld. Tip: Klik op de tekst ‘Meer’ rechtsboven voor meer informatie:
  • Cao-seizoen in beeld: Vier cirkels met cijfermatige informatie over het huidige cao-seizoen:
    • Aantal akkoorden: geeft antwoord op de vraag hoeveel akkoorden in dit cao-seizoen tot stand zijn gekomen.
    • Gemiddelde contractloonstijging op twaalfmaandsbasis: geeft antwoord op de vraag wat de trend is in contractloonafspraken in dit cao-seizoen.
    • Aandeel duurzame inzetbaarheid: geeft antwoord op de vraag hoeveel akkoorden in dit cao-seizoen een afspraak kennen over duurzame inzetbaarheid.
    • Aandeel flexibiliteit werkgever: geeft antwoord op de vraag hoeveel akkoorden in dit cao-seizoen een afspraak kennen over flexibiliteit werkgever.
  • Recente akkoorden: De vier belangrijkste akkoorden op dit moment staan verkort weergegeven. Klik op de puntjes voor meer informatie over een specifiek akkoord.
    • Tip: Klik op ‘Meer’ om de 10 meest recente akkoorden te zien. Als je alle akkoorden van een specifieke maand wilt zien, klik dan op ‘Meer’, kies dan een maand en bevestig door op ‘Filter’ te klikken.
    • Tip: Klik op een tag rechtsboven om direct naar het vermelde akkoord te gaan.
    • Tip: In het veld ‘Recent akkoord zoeken’ kun je een specifieke naam intypen.
    • Tip: Klik op de naam van het akkoord (of op het vierkantje links) voor de letterlijke tekst.
  • Werkgeversvereniging AWVN: in dit blok verschijnt actuele informatie over werkgeversvereniging AWVN.
    • Tip: Klik op de witte bol voor nieuwe informatie.
  •  Cao’s in de media: De vier belangrijkste media-berichten op dit moment staan verkort weergegeven. Klik op de tekst voor meer informatie.
    • Tip: Typ in het veld ‘Cao-nieuws zoeken’ een trefwoord in voor specifieke media-berichten.
    • Tip: Klik op ‘Meer’ om alle media-berichten te zien. Je kunt een selectie maken naar maand van publicatie en soort bericht (vergeet niet om op ‘Filter’ te klikken).
    • Tip: Klik op een tag rechtsboven om direct naar de meest gebruikte zoektermen te gaan.
  • Macro-economische kerncijfers: de belangrijkste CPB-raming voor het lopende kalenderjaar, de meest recente raming staat helemaal rechts.
    • Tip: Klik op ‘Meer’ om alle relevante cijfers te zien. We onderscheiden twee soorten cijfers:
      • Ramingen van het CPB voor de contractloonstijging, de loonkosten, de inflatie en de koopkracht.
      • Realisatiecijfers van het CBS voor de contractloonstijging en de inflatie.
  • AWVN-twitterberichten: de meest recente tweets van AWVN
    • Tip: Klik op de tweet voor de letterlijke tekst.

• Cao-seizoen in beeld:
  • Vier cirkels met cijfermatige informatie over het huidige cao-seizoen:
    • Aantal akkoorden: geeft antwoord op de vraag hoeveel akkoorden in dit cao-seizoen tot stand zijn gekomen.
    • Gemiddelde contractloonstijging op twaalfmaandsbasis: geeft antwoord op de vraag wat de trend is in contractloonafspraken in dit cao-seizoen.
    • Aandeel duurzame inzetbaarheid: geeft antwoord op de vraag hoeveel akkoorden in dit cao-seizoen een afspraak kennen over duurzame inzetbaarheid.
    • Aandeel flexibiliteit werkgever: geeft antwoord op de vraag hoeveel akkoorden in dit cao-seizoen een afspraak kennen over flexibiliteit werkgever.
  • Figuur: Gemiddelde contractloonstijging op twaalfmaandsbasis in cao-seizoen 2017 naar sector
    • Tip: Klik op een staaf om de gemiddelde contractloonstijging te zien van een sector.
  • Figuur: Gemiddelde contractloonstijging op twaalfmaandsbasis in cao-seizoen 2017 naar afsluitmaand
    • Tip: Klik op een staaf om de gemiddelde contractloonstijging te zien van een specifieke maand.
  • Figuur: Score op kwalitatieve speerpunten in 2017-akkoorden
    • Tip: Klik op een staaf om het aandeel van akkoorden met een (nieuwe of voortgezette) afspraak in het cao-akkoord te zien.
  • Figuur: Gemiddelde contractloonstijging van ondernemingscao’s naar provincie
    • Tip: Klik op een provincie om de gemiddelde contractloonstijging te zien van ondernemingscao’s te zin in een specifieke provincie.

• Recente akkoorden: De 10 meest recente akkoorden op dit moment staan verkort weergegeven.
  • Tip: Als je alle akkoorden van een specifieke maand wilt zien, kies dan een maand en bevestig door op ‘Filter’ te klikken.
  • Tip: Klik op een tag rechtsboven om direct naar het vermelde akkoord te gaan.
  • Tip: In het veld ‘Recent akkoord zoeken’ kun je een specifieke naam intypen.
  • Tip: Klik op de naam van het akkoord (of op het vierkantje links) voor de letterlijke tekst.

• Cao’s in de media: De tien meest recente media-berichten op dit moment staan verkort weergegeven. Klik op de tekst voor meer informatie.
  • Tip: Typ in het veld ‘Cao-nieuws zoeken’ een trefwoord in voor specifieke media-berichten.
  • Tip:  Je kunt een selectie maken naar maand van publicatie en soort bericht (vergeet niet om op ‘Filter’ te klikken).
  • Tip: Klik op een tag rechtsboven om direct naar de meest gebruikte zoektermen te gaan.

• Macro-economische kerncijfers: de belangrijkste CPB-ramingen voor het lopende kalenderjaar en CBS-realisatiecijfers, de meest recente raming staat helemaal rechts.
  • • Tip:  We onderscheiden twee soorten cijfers:
      • Ramingen van het CPB voor de contractloonstijging, de loonkosten, de inflatie en de koopkracht. Bron: Centraal Economisch Plan 2017 (en eerdere CPB-publicaties)
      • Realisatiecijfers van het CBS voor:
        • Contractloonstijging (niveau van loongebouw in weergegeven maand t.o.v. een jaar geleden). Bron: Statline van CBS. Zie ook de CBS-toelichting van gebruikte loonbegrippen in Sociaal-economische maandstatistiek juli 2003.
        • Inflatie (niveau van inflatiemandje in weergegeven maand t.o.v. een jaar geleden). Bron: Statline van CBS. Zie ook CBS-filmpje “Wat is inflatie en hoe meet CBS het?”

         

        • Cao’s: de meest recente cao-teksten zoals die zijn aangemeld bij het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW).
          • Tip: Typ in het veld ‘Cao zoeken’ een cao-naam in voor een specifieke cao (of de eerste letter(s) van de cao).
          • Tip:  Je kunt een selectie maken naar type cao (bedrijfstakcao of ondernemingscao), sector en maand van expiratie (vergeet niet om op ‘Filter’ te klikken).
          • Tip: De letterlijke cao-tekst is beschikbaar door op de looptijd in de één na laatste kolom te klikken. Eerdere cao-teksten kun je vinden op de SZW-pagina door boven het rode zoekvak een cao-naam in te typen. Let op: Regelmatig loopt het downloaden vast. Dit kan voorkomen worden door de gekozen cao-tekst niet direct te openen, maar eerst op te slaan met de optie: “Opslaan als”.
          • Tip: Als de bedrijfstakcao in het verleden algemeen verbindend is verklaard, staat in de laatste kolom de status van avv. Eerdere avv-teksten kun je vinden op de SZW-pagina door boven het rode zoekvak een avv’de cao-naam in te typen. Let op: Regelmatig loopt het downloaden vast. Dit kan voorkomen worden door de gekozen avv’de cao-tekst niet direct te openen, maar eerst op te slaan met de optie: “Opslaan als”.
          • Tip: Actuele avv-procedures kun je rechtstreeks op de SZW-website volgen: http://cao.minszw.nl.

         

        • Zoeken: In cao-kijker kun je ook algemeen zoeken. Ga naar het ‘Overzichtmenu’ en typ links van de loep bovenin het scherm een zoekterm. Dat kan een recent de naam van een cao-akkoord zijn, of van een cao, of een inhoudelijke term (zoals arbeidsvoorwaardennota, inflatie en contractloonstijging, inzetbaarheid, mantelzorg enz.).
          Er verschijnt een lijst met resultaten uit onze bestanden met cao-akkoorden uit 2016 t/m 2018, uit onze cao-database (met een snelkoppeling naar de complete cao-tekst zoals aangemeld bij SZW), uit onze media-berichten en uit de handleiding.

         

        • Delen: In cao-kijker kun je ook informatie delen op twitter, linkedin, Facebook of per mail. Klik op het ‘Delen’-icoontje rechts van de loep bovenin het scherm en rechts van de belangrijkste figuren.

AWVN, Algemene Werkgeversvereniging Nederland, is de grootste werkgeversvereniging in Nederland. Lid zijn organisaties en brancheverenigingen in de markt-, non-profit- en overheidssector. AWVN is een netwerk voor deze werkgevers, voorziet hen van informatie en adviseert over HR-thema’s. Zo’n 750 bedrijven en brancheverenigingen zijn aangesloten bij AWVN. De directe en indirecte leden (200.000 organisaties) hebben naar schatting gezamenlijk meer dan vijf miljoen werknemers in dienst. AWVN is betrokken bij de totstandkoming van ruim 450 cao’s en registreert alle cao-ontwikkelingen, zowel van leden en van niet-leden.

Cao-kijker is bedoeld voor een ieder die wilt weten wat de afspraken zijn in een recent cao-akkoord, op zoek is naar duiding van recente cao-ontwikkelingen en bedoeld voor een ieder  die op zoek is naar een  specifieke cao.

Een cao bevat afspraken over arbeidsvoorwaarden dat is uit onderhandeld tussen vakbonden en werkgevers. Cao-partijen onderhandelen over de looptijd van de nieuwe cao en over de wijzigingen in de nieuwe cao-tekst. Als cao-partijen hierover overeenstemming bereiken, is sprake van een principe-akkoord. In dit document staan alle wijzingen op een rijtje en deze tekst gaan de onderhandelende partijen voorleggen aan hun achterban. Zodra de achterbannen hebben  ingestemd met het cao-akkoord en deze cao is aangemeld bij het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW), is er sprake een nieuwe cao.

Er zijn dus twee documenten:

• • • Cao-akkoord: beknopt document met de wijzigingen t.o.v. de oude cao (cao-kijker: tabblad recente akkoorden)
    • Cao-tekst: het geheel van alle afspraken over arbeidsvoorwaarden (cao-kijker: cao’s)

AWVN plaatst in principe elk cao-akkoord (of eindbod of onderhandelaarsakkoord) op de cao-kijker, tenzij cao-partijen hier (tijdelijk, bijvoorbeeld totdat ledenraadpleging heeft plaatsgevonden) bezwaar tegen maken.

Lonen kunnen om veel redenen stijgen (of dalen). Bij een cao-loonstijging gaat het om loonafspraken die onvoorwaardelijk gelden voor alle werknemers in een organisatie:

1. Onvoorwaardelijke afspraken over loonstijging die voor alle werknemers in de organisatie gelden:
   1. Verhoging van het maandelijkse loon (loonbedragen uit het loongebouw): cao-loonstijging.
   2. Verhoging van het jaarlijkse loon (structurele eindejaarsuitkering, 13e maand, vakantietoeslag): cao-loonstijging.
   3. Eenmalige uitkering (% van het loon of een bepaald bedrag): wel cao-loonstijging (maar maakt geen deel uit van AWVN-berekeningen van de cao-loonstijging).
2. Voorwaardelijke afspraken over loonstijging die voor alle werknemers in de organisatie gelden, zoals een winstafhankelijke uitkering: geen cao-loonstijging.
3. Onvoorwaardelijke afspraken over loonstijging die niet voor alle werknemers in de organisatie gelden (bijvoorbeeld jaarlijks periodiek): wel een cao-afspraak, maar maakt geen uit van de cao-loonstijging.
4. Voorwaardelijke afspraken over loonstijging die niet voor alle werknemers in de organisatie gelden (bijvoorbeeld bonus o.b.v. individuele prestaties): wel een cao-afspraak, maar maakt geen uit van de cao-loonstijging.

De gemiddelde loonkostenstijging van een bedrijf in de marktsector kent de volgende opbouw:

• Contractloonstijging marktsector: De onvoorwaardelijke en collectieve (=voor alle werknemers geldende) verhoging van het schaalloon en van de structurele eindejaarsuitkering/13^e maand/vakantietoeslag in de marktsector.
• Incidentele verhoging: Voorwaardelijke en/of individuele loonsverhoging (bijv. bonus, wijziging in toeslagen, resultaatafhankelijke uitkering, extra periodiek, statistische effecten). Meestal rond de 0,5%.

De optelsom van deze twee componenten noemen we ook wel brutoloonstijging.

• Wijziging in sociale lasten voor werkgevers

De optelsom van de brutoloonstijging en wijziging in sociale lasten voor werkgevers noemen we ook wel de loonkostenstijging.

Inflatie is de prijsontwikkeling van een bepaald mandje met goederen en diensten. Het CBS publiceert de prijsontwikkeling van drie soorten mandjes:

1. Het gemiddeld Nederlandse huishouden: de nationale consumentenprijsindex (CPI). Dit is de ontwikkeling van het gemiddelde niveau van de   consumentenprijsindex (landelijk mandje van het gemiddelde Nederlandse huishouden) in het ene jaar t.o.v. het gemiddelde niveau van de  consumentenprijsindex in het voorgaande jaar, in procenten.
2. Idem als 1, maar dan zonder fiscale overheidsmaatregelen: CPI afgeleid. De afgeleide nationale consumentenprijsindex is de nationale consumentenprijsindex geschoond voor de invloed van kostprijsverhogende en consumptiegebonden belastingen.
3. Het gemiddeld Europese huishouden: de harmonised index of consumer prices (HICP): De ontwikkeling van het gemiddelde niveau van de geharmoniseerde consumentenprijsindex in het ene jaar t.o.v. het gemiddelde niveau van de geharmoniseerde consumentenprijsindex in het voorgaande jaar, in procenten.

• Duurzame inzetbaarheid: Alle afspraken in cao-akkoorden die de inzetbaarheid van medewerkers kunnen vergroten. Denk hierbij aan:
  • Interne inzetbaarheid: scholing, ontwikkeling (loopbaanscan, arbeidsmarktcoach), mobiliteit, manager-medewerker-gesprek, persoonlijk keuzebudget, vitaliteitsbeleid
  • Externe inzetbaarheid: diversiteit en Participatiebanen
  • Het gaat om zowel concrete afspraken als om studie-afspraken. Meer info over duurzame inzetbaarheid: https://www.awvn.nl/dienstverlening/duurzame-inzetbaarheid/

• Flexibiliteit: Alle afspraken in cao-akkoorden die de inzetbaarheid van medewerkers kunnen vergroten. Denk hierbij aan:
  • Meer flexibiliteit werkgever: meer uren werken (minder ADV-dagen, langere werkweek) en meer flexibiliteit (verruiming van dagvenster, minder toeslagen in avonduren of weekend)
  • Meer flexibiliteit werknemer: mantelzorg, meer zeggenschap over werktijden, persoonlijk verlofbudget
  • Het gaat om zowel concrete afspraken als om studie-afspraken.