Cao-maandbericht: hogere loonafspraken in cao’s

De in september gemaakte loonafspraken zijn met een gemiddelde van 2,4 procent de hoogste sinds de corona-pandemie en -maatregelen een rol spelen in het arbeidsvoorwaardenoverleg. Het aantal nieuw afgesproken cao’s was in de afgelopen maand 17, een normaal aantal.

Dat meldt AWVN, de belangrijkste arbeidsvoorwaardenadviseur van Nederlandse werkgevers, in haar cao-maandbericht. Het totale aantal in 2021 afgesloten cao’s ligt met 232 iets boven dat van andere jaren. Het jaargemiddelde van de loonafspraken staat vooralsnog op 1,9 procent.

Achter het jaargemiddelde schuilt wel een grote variatie aan afspraken. De meest gemaakte loonstijging in 2021 is 2,0 procent. Die komt 34 keer voor. Er werd 28 keer 2,5 procent afgesproken en eveneens 28 keer 0 procent.

AWVN voorziet dat de komende maanden de opwaartse druk op de loonafspraken zal aanhouden. De verklaring daarvoor is een mengsel van wegebben van de coronapandemie, stijgende inflatie en toenemende krapte op delen van de arbeidsmarkt.

Kerncijfers
• Loonafspraken augustus gemiddeld 2,48 procent
• Loonafspraken 2020 gemiddeld 2,3 procent
• Loonafspraken 2021 gemiddeld 1,9 procent
• Hoogste maandgemiddelde afgelopen jaren 3,1 procent in december 2019
• Laagste maandgemiddelde afgelopen jaren 1,7 procent in november 2020
• Aantal nieuwe cao-akkoorden in augustus 2021 17
• Gemiddeld aantal nieuwe cao-akkoorden in maand september 20
• Aantal aflopende cao’s in 2021 439 voor 4,3 miljoen werknemers
• Aantal vernieuwde cao’s die in 2021 ingaan 231 voor 2,7 miljoen werknemers
• Aantal openstaande cao’s op dit moment (expiratie in 2021) 201 voor 1,5 miljoen werknemers
• Aantal openstaande cao’s op dit moment met expiratie in 2020 70 cao’s (400.000 werknemers)

Analyse: grote verschillen tussen sectoren

De in september gemaakte loonafspraken zijn in lijn met het totale beeld van de afspraken van 2021. Dat kenmerkt zich door grote verschillen tussen de verschillende economische sectoren. Daarbij worden de hoogste loonafspraken gemaakt in sectoren waar de vooruitzichten het gunstigst zijn en waar het ook tijdens de coronacrisis relatief goed ging. Dit zijn bijvoorbeeld industriële sectoren en de groothandel. Daartegenover staan sectoren die het bedrijfseconomisch erg moeilijk hebben, zoals de horeca en de cultuursector, inclusief de evenementensector.
Voor de loonstijging per sector zie https://cao-kijker.awvn.nl/cao-seizoen-in-beeld/.

Over de mythe van achterblijvende cao-lonen

Het beeld dat de cao-lonen het afgelopen decennium zijn achtergebleven, berust op een wijdverbreid misverstand, betoogt AWVN-beleidsadviseur Laurens Harteveld in een artikel in de ESB, het vakblad voor economen.
Niet de cao-lonen blijven achter, maar het FNV-ledenparlement heeft de looneisen te hoog vastgesteld.

Meer lezen:
– Korte vlog op youtube (2:26)
– ESB-artikel als pdf: Mythe van achterblijvende cao-lonen (244 downloads)
– Telegraaf: https://www.telegraaf.nl/financieel/439342925/achterblijvende-loongroei-is-een-mythe
– AWVN-webpagina: https://www.awvn.nl/nieuws/in-de-media/achtergebleven-cao-lonen/
– ESB-webpagina: https://esb.nu/esb/20062310/het-is-een-mythe-dat-de-cao-lonen-achterblijven

Arbeidsvoorwaarden in coronacrisis

Volgens de gezamenlijke werkgevers zal de focus bij de meeste bedrijven in de coronacrisis en de daaruit voortvloeiende economische onzekerheid liggen op kostenbeheersing. Ook bij nieuw af te sluiten cao’s is het daarom verstandig vaste loonstijgingen te beperken. Waar wel loonruimte lijkt te bestaan, is het verstandig voorwaardelijke en resultaatafhankelijke afspraken te maken.
De uitdaging ligt tegen die achtergrond in het blijven investeren in werkenden. De werkgevers pleiten er voor om vooral niet alleen over kosten en lonen te praten, maar vooral ook geld vrij te spelen voor investeringsdoelen.
Daarnaast pleiten de werkgeversverenigingen voor constructief overleg met werknemers en hun vertegenwoordigers – vakbonden, ondernemingsraden – omdat draagvlak voor vaak pijnlijke maatregelen noodzakelijk is.
MKB-Nederland, VNO-NCW en AWVN vinden het van groot belang dat cao’s structureel wendbaarder worden. In toekomstige crisis mogen de arbeidsvoorwaarden niet het herstel in de weg staan, aldus de werkgeversverenigingen.

Meer weten?

Vlog (2:17): Cao-lonen in eerste corona-akkoorden omlaag in de marktsector

De coronacrisis heeft grote invloed op onze maatschappij, ook op de onderhandelingen over cao’s. Sinds de uitbraak van het coronavirus ligt het cao-overleg grotendeels op zijn gat: van 80 cao’s die normaal in deze periode worden afgesloten, naar niet meer dan 14 nu. Wat valt er te zeggen over de cao’s die in deze crisistijd tot stand zijn gekomen? Is er nog sprake van loonstijging? En worden er door de coronacrisis andere afspraken gemaakt? AWVN-beleidsadviseur Laurens Harteveld is in de cijfers gedoken en vertelt wat hij is tegengekomen.

Bekijk de vlog van circa twee minuten (youtube) en/of bekijk de achterliggende analyse (pdf).

Vlog: 2020 wordt een feestjaar (2:27)

2020 wordt een feestjaar voor werknemers. De verwachte contractloonstijging is met 2,8% (CPB-raming) in tijden niet zo hoog geweest en het kabinet heeft een flinke lastenverlichting voor huishoudens in petto. AWVN-beleidsadviseur Laurens Harteveld eet er alvast een taartje op. En hij vertelt wat voor AWVN de kers op de taart zou zijn…

Contractloonafspraken in december hoogst sinds de crisis (2008/2009)

De loonstijgingen zoals afgesproken in december waren hoger dan ooit. De gemiddelde afgesproken loonstijging bedroeg in december 3,10 procent. Hiermee wordt de stijgende trend van het afgelopen maanden voortgezet.

Tussenevaluatie cao-seizoen: loonfocus versmalt cao-agenda

De tussenevaluatie cao-seizoen 2019 van AWVN. De focus op 5% procent loonsverhoging, leidt tot vertraging in het cao-jaar 2019 en versmalt, hoewel het aantal afspraken over vitaliteit van werknemer en organisatie licht is gestegen, de cao-agenda.
Onder aan dit nieuwsbericht staat een snelkoppeling naar het rapport (pdf) en naar de presentatie (pps).

Cao-journaal: Patronen in contractloonafspraken?

AWVN-beleidsadviseur Laurens Harteveld ziet duidelijk drie patronen in de contractloonafspraken in bijna 100 nieuwe cao-akkoorden uit 2019.

Loonafspraken opnieuw omhoog

Nieuwe cao-loonafspraken bedroegen gemiddeld 2,5 procent in september. Dat is boven het gemiddelde van alle loonafspraken in 2018 dat nu 2,3 procent bedraagt. Met maart en april 2018 scoort september het hoogste maandgemiddelde sinds de crisis van 10 jaar geleden.

Vlog: Recordstijging cao-lonen in maart 2018 (1:34)

In maart zijn met een gemiddelde van 2,68 procent de hoogste loonafspraken gemaakt sinds het dieptepunt van de kredietcrisis, begin 2009. AWVN-beleidsadviseur Laurens Harteveld geeft in deze vlog een inkijkje in de cao-keuken, met als leidraad de onlangs afgesloten cao voor hbo-instellingen. Ondanks de vele acties in het onderwijs worden er dus ook nog constructieve afspraken over arbeidsvoorwaarden gemaakt