AWVN journaal over inflatie
10 april 2017Wat is inflatie precies? Hendrik Noten, adviseur arbeidsvoorwaardeninformatie AWVN vertelt.
Wat is inflatie precies? Hendrik Noten, adviseur arbeidsvoorwaardeninformatie AWVN vertelt.
Als we het cao-jaar 2021 in één beeld zouden moeten samenvatten, dan zou dat een achtbaan zijn. De eerste maanden van 2021 zat Nederland in een harde lockdown vanwege de vele coronabesmettingen en krimpt de economie. In de tweede helft van 2021 groeide de economie snel, in de laatste drie maanden steeg de inflatie ongekend hard. Na maanden met weinig coronabesmettingen, stegen de aantallen in het najaar weer fors en in december kwam Nederland opnieuw in een lockdown terecht. Per saldo pakte de groei van de Nederlandse economie in 2021 een fractie hoger uit dan de krimp uit 2020.
De in september gemaakte loonafspraken zijn met een gemiddelde van 2,4 procent de hoogste sinds de corona-pandemie en -maatregelen een rol spelen in het arbeidsvoorwaardenoverleg. Het aantal nieuw afgesproken cao’s was in de afgelopen maand 17, een normaal aantal.
Dat meldt AWVN, de belangrijkste arbeidsvoorwaardenadviseur van Nederlandse werkgevers, in haar cao-maandbericht. Het totale aantal in 2021 afgesloten cao’s ligt met 232 iets boven dat van andere jaren. Het jaargemiddelde van de loonafspraken staat vooralsnog op 1,9 procent.
Achter het jaargemiddelde schuilt wel een grote variatie aan afspraken. De meest gemaakte loonstijging in 2021 is 2,0 procent. Die komt 34 keer voor. Er werd 28 keer 2,5 procent afgesproken en eveneens 28 keer 0 procent.
AWVN voorziet dat de komende maanden de opwaartse druk op de loonafspraken zal aanhouden. De verklaring daarvoor is een mengsel van wegebben van de coronapandemie, stijgende inflatie en toenemende krapte op delen van de arbeidsmarkt.
Kerncijfers
• Loonafspraken augustus gemiddeld 2,48 procent
• Loonafspraken 2020 gemiddeld 2,3 procent
• Loonafspraken 2021 gemiddeld 1,9 procent
• Hoogste maandgemiddelde afgelopen jaren 3,1 procent in december 2019
• Laagste maandgemiddelde afgelopen jaren 1,7 procent in november 2020
• Aantal nieuwe cao-akkoorden in augustus 2021 17
• Gemiddeld aantal nieuwe cao-akkoorden in maand september 20
• Aantal aflopende cao’s in 2021 439 voor 4,3 miljoen werknemers
• Aantal vernieuwde cao’s die in 2021 ingaan 231 voor 2,7 miljoen werknemers
• Aantal openstaande cao’s op dit moment (expiratie in 2021) 201 voor 1,5 miljoen werknemers
• Aantal openstaande cao’s op dit moment met expiratie in 2020 70 cao’s (400.000 werknemers)
Analyse: grote verschillen tussen sectoren
De in september gemaakte loonafspraken zijn in lijn met het totale beeld van de afspraken van 2021. Dat kenmerkt zich door grote verschillen tussen de verschillende economische sectoren. Daarbij worden de hoogste loonafspraken gemaakt in sectoren waar de vooruitzichten het gunstigst zijn en waar het ook tijdens de coronacrisis relatief goed ging. Dit zijn bijvoorbeeld industriële sectoren en de groothandel. Daartegenover staan sectoren die het bedrijfseconomisch erg moeilijk hebben, zoals de horeca en de cultuursector, inclusief de evenementensector.
Voor de loonstijging per sector zie https://cao-kijker.awvn.nl/cao-seizoen-in-beeld/.
Met een gemiddelde loonafspraak van 2,3 procent is in juli de opwaartse lijn in cao’s doorgezet. Het juli-gemiddelde is het hoogste maandgemiddelde van dit jaar. De gemiddelde afgesproken loonstijging over heel 2021 komt daarmee uit op 1,9 procent.
Kerncijfers
• Loonafspraken juli gemiddeld 2,3 procent
• Loonafspraken 2020 gemiddeld 2,3 procent
• Loonafspraken 2021 gemiddeld 1,9 procent
• Hoogste maandgemiddelde afgelopen jaren 3,1 procent in december 2019
• Laagste maandgemiddelde afgelopen jaren 1,7 procent in november 2020
• Aantal nieuwe cao-akkoorden in juli 2021 20
• Gemiddeld aantal nieuwe cao-akkoorden in maand juli 28
• Aantal aflopende cao’s in 2021 437 voor 4,3 miljoen werknemers
• Aantal vernieuwde cao’s die in 2021 ingaan 188 voor 2,4 miljoen werknemers
• Aantal openstaande cao’s op dit moment (expiratie in 2021) 249 voor 1,8 miljoen werknemers
• Aantal openstaande cao’s op dit moment met expiratie in 2020 79 cao’s (409.000 werknemers)
Het grote aantal nieuwe cao’s is een voortzetting van gedeeld optimisme tussen werkgevers en werknemers. Daarbij vergroot de mix van toenemend aantal vaccinaties, inflatiedreiging en sectorale krapte op de arbeidsmarkt de opwaartse druk op de lonen met in veel sectoren stevige loonafspraken als uitkomst (voor de loonstijging per sector zie de cao-kijker).
2020 wordt een feestjaar voor werknemers. De verwachte contractloonstijging is met 2,8% (CPB-raming) in tijden niet zo hoog geweest en het kabinet heeft een flinke lastenverlichting voor huishoudens in petto. AWVN-beleidsadviseur Laurens Harteveld eet er alvast een taartje op. En hij vertelt wat voor AWVN de kers op de taart zou zijn…
De Nederlandse economie floreert. Met groeicijfers van 3,3% (dit jaar) en 2,5% (2018) behoort Nederland tot de Europese koplopers. De overheidsfinanciën zijn bovendien gezond. Voor beide jaren kent de begroting een overschot en de overheidsschuld ligt onder het Brusselse plafond. Tegelijkertijd trekt de arbeidsmarkt snel aan, wat zich uit in tekenen van krapte. Bedrijven hebben bijvoorbeeld meer moeite om geschikt personeel te vinden.
Hendrik Noten, adviseur arbeidsvoorwaarden-informatie, over het laatste nieuws rond cao- en arbeidsvoorwaardenonderhandelingen.
Deze week in het Cao-journaal: de uitspraak kantonrechter over rechtsgeldigheid van de Transavia-cao.
