De twee lessen die wij trekken uit crisiscao’s

Na een lange stilte aan de onderhandelingstafels door de coronacrisis, kwam er in november ineens een aantal grote cao-akkoorden tot stand. AWVN-beleidsadviseur Laurens Harteveld ziet in de cao van de BOVAG en die van de ANWB twee afspraken die ook voor andere organisaties interessant kunnen zijn, te weten de crisisclausule en het waarjewerkt-budget. In deze vlog vertelt hij wat die afspraken inhouden en wat u eraan kunt hebben voor uw eigen arbeidsvoorwaardenoverleg.

ESB-artikel 10-9-2020: “Adaptieve loonvorming kan huidige sociale ongelijkheid verminderen”

Op de arbeidsmarkt worden de effecten van de coronacrisis steeds meer gevoeld. Vaste werknemers hebben het vooralsnog relatief goed, maar veel ondernemers, flexwerkers en zelfstandigen ervaren een inkomensdaling of zitten al zonder werk. Met arbeidsvoorwaarden die beter mee-ademen met de economie kan deze ongelijkheid worden beperkt.

● Ondanks de enorme economische krimp stijgen de lonen en loonkosten door, net als tijdens de recessie van 2008.
● Een meer adaptieve loonvorming, gelinkt aan de economische omstandigheden, kan de sociale ongelijkheid verkleinen.
● Met een betere leercultuur op de werkvloer en een andere inrichting van de arbeidsmarkt kan men de werkzekerheid vergroten.

ESB-artikel: 424-426_Stigter.pdf (132 downloads)

Arbeidsvoorwaarden in coronacrisis

Volgens de gezamenlijke werkgevers zal de focus bij de meeste bedrijven in de coronacrisis en de daaruit voortvloeiende economische onzekerheid liggen op kostenbeheersing. Ook bij nieuw af te sluiten cao’s is het daarom verstandig vaste loonstijgingen te beperken. Waar wel loonruimte lijkt te bestaan, is het verstandig voorwaardelijke en resultaatafhankelijke afspraken te maken.
De uitdaging ligt tegen die achtergrond in het blijven investeren in werkenden. De werkgevers pleiten er voor om vooral niet alleen over kosten en lonen te praten, maar vooral ook geld vrij te spelen voor investeringsdoelen.
Daarnaast pleiten de werkgeversverenigingen voor constructief overleg met werknemers en hun vertegenwoordigers – vakbonden, ondernemingsraden – omdat draagvlak voor vaak pijnlijke maatregelen noodzakelijk is.
MKB-Nederland, VNO-NCW en AWVN vinden het van groot belang dat cao’s structureel wendbaarder worden. In toekomstige crisis mogen de arbeidsvoorwaarden niet het herstel in de weg staan, aldus de werkgeversverenigingen.

Meer weten?

Telegraaf 10 juni 2020: “Uitstel hoger loon”

Uitstel hoger loon: afgesproken salarisstijging voor honderdduizenden op lange baan

Telegraaf 10 juni 2020
Door Joost Spijkers

Amsterdam. Honderdduizenden werknemers moeten rekening houden met een streep door hun loonsverhoging.
Werkgevers zeggen de gemaakte afspraken niet meer te kunnen opbrengen en willen uitstel, in ruil voor bijvoorbeeld extra verlofdagen. Er zijn al afspraken gemaakt.
Zo kunnen metaal- en techniekbedrijven dispensatie aanvragen om de afgesproken loonsverhoging van 3,5% met vijf maanden uit te stellen. Wel moet de meerderheid van de werknemers akkoord gaan. Ook moet aangetoond worden dat het bedrijf door de coronacrisis echt niet anders kan.
Ook werkgevers in de technische groothandel, sierteelt en zwembaden hebben een voorstel gedaan. In totaal vallen daar bijna een half miljoen werknemers onder.
“De onzekerheid bij sommige bedrijven is zo groot dat het openbreken van de cao een optie kan zijn,” zegt Laurens Harteveld van werkgeversvereniging AWVN. “Normaal kom je niet zomaar terug op gemaakte afspraken, maar door de crisis zijn sommige afspraken misschien wat minder heilig.”
FNV benadrukt dat het om uitstel gaat. “Het moet gewoon betaald worden, alleen is er de mogelijkheid tot dispensatie. Uitstel van loonsverhoging dus, geen afstel.”

SZW-rapportage cao-afspraken 2019

Minister Koolmees (SZW) informeert de Tweede Kamer met de rapportage ‘Cao-afspraken 2019’ over de inhoudelijke ontwikkelingen van de honderd grootste cao’s.

Vlog (2:17): Cao-lonen in eerste corona-akkoorden omlaag in de marktsector

De coronacrisis heeft grote invloed op onze maatschappij, ook op de onderhandelingen over cao’s. Sinds de uitbraak van het coronavirus ligt het cao-overleg grotendeels op zijn gat: van 80 cao’s die normaal in deze periode worden afgesloten, naar niet meer dan 14 nu. Wat valt er te zeggen over de cao’s die in deze crisistijd tot stand zijn gekomen? Is er nog sprake van loonstijging? En worden er door de coronacrisis andere afspraken gemaakt? AWVN-beleidsadviseur Laurens Harteveld is in de cijfers gedoken en vertelt wat hij is tegengekomen.

Bekijk de vlog van circa twee minuten (youtube) en/of bekijk de achterliggende analyse (pdf).

Wat kunnen cao-partijen van de kredietcrisis leren?

Wat zijn de overeenkomsten en verschillen tussen de kredietcrisis en de coronacrisis? En welke lessen kunnen cao-partijen trekken uit arbeidsvoorwaardelijke afspraken die ten tijde van de kredietcrisis werden gemaakt?
In deze blog geeft Laurens Harteveld een antwoord op deze vragen.
Spoileralert: werkgevers en werknemers moeten juist nu investeren in de bredere inzetbaarheid van werknemers en in nieuwe cao’s vooral flexibiliteit centraal stellen.

Stichtingsbrief Coronacrisis

De Stichting van de Arbeid roept cao-partijen op om nu gezamenlijk de schouders eronder te zetten. Zij verzoekt cao-partijen om in hun overleg een aantal punten mee te nemen dat ingaat op hoe bedrijvigheid en werkgelegenheid kunnen worden behouden en om te zorgen voor een veilige werkomgeving en indien nodig aanvullende afspraken te maken.

AWVN adviseert, in lijn met de oproep van de Stichting, om, waar mogelijk, maximaal in te zetten op behoud van werkgelegenheid van alle medewerkers in de organisatie, ongeacht het soort contract.

Aan werkgevers vragen wij om de lange termijn leidend te laten zijn bij het maken van keuzes van vandaag. Zorg ervoor dat de organisatie klaar is voor het moment dat Nederland uit het coronadal kruipt en de economie weer aantrekt. Aan vakbonden vragen we om in dit verband mee te denken over bestaande mogelijkheden binnen de huidige cao. En mocht de flexibiliteit die dit oplevert ontoereikend zijn voor de bedrijfscontinuïteit, dan is het de uitdaging om in goed overleg creatieve afspraken te maken voor bepaalde tijd over zaken als roosters, werktijden en/of andere arbeidsvoorwaarden.

Wij helpen werkgevers graag om die gesprekken op gang te brengen en mee te denken in dit afwegingsproces. We roepen werkgevers op om knelpunten door te geven, zodat we die kunnen inbrengen in centraal overleg. Stuur uw knelpunten naar de AWVN-werkgeverslijn, Werkgeverslijn@awvn.nl, onder vermelding van ‘Knelpunt melden coronacrisis en arbeidsvoorwaarden’.

Download hier de brief: ‘Stichtingsbrief aan cao-partijen‘

Volledige nieuwsberichten:
– Stichting van de Arbeid Coronacrisis en noodpakket: oproep aan cao-partijen d.d. 1 april 2020
– AWVN: ‘Stichting van de Arbeid doet oproep aan cao-partijen’ d.d. 2 april 2020

Hoe reageerden cao-partijen op de kredietcrisis uit 2009?

In 2009, de kredietcrisis, kromp de economie heel snel met maar liefst 3,7%. Hoe reageerden cao-partijen toen op deze abrupte krimp en wat kunnen we er van leren in deze coronacrisis?
De conclusie uit dit artikel over de contractloonontwikkeling in 2009 (geschreven in 2012) is dat een Sociaal Akkoord een grote rol speelt en dat cao-partijen op verschillende manieren afspraken hebben gemaakt om bedrijven en medewerkers door de crisis heen te helpen door zoveel mogelijk zekerheid te blijven bieden van inkomen en werk en bedrijven te helpen aan meer aanpassingsvermogen.
Download het artikel (pdf), eerder gepubliceerd in ‘Tijdschrift voor Arbeidsvraagstukken 2012 (28) 2’, pp. 138-161.

AWVN-maandbericht: Cao-overleg valt stil door coronavirus

Het cao-overleg valt de komende tijd helemaal stil als gevolg van de coronacrisis. Blijf vooral wél in gesprek met vakbonden en OR en stel daarin behoud van werkgelegenheid en gezondheid van het bedrijf centraal.